In 2009 werd de masterscriptie 'Een Heideggeriaanse mystiek' geschreven voor de studie 'filosofie' van de Radboud Universiteit Nijmegen.1 (Later werd deze scriptie zelf gepubliceerd door Arvindus.) Zoals gebruikelijk werd het schrijven van deze masterscriptie begeleid door een professor in dienst van de universiteit. In de begeleiding is meer dan eens de suggestie gegeven om de titel 'Een Heideggeriaanse mystiek' te veranderen naar de titel 'Het mystieke in Heideggers denken'. Door de schrijver werd dan aangegeven dat die laatste titel de inhoud van de scriptie minder nauwkeurig aanduidt dan de eerste. Dit leidde dan telkenmale tot de vraag van de professor wat het verschil is tussen een Heideggeriaanse mystiek en het mystieke in Heideggers denken. Evenvele malen verbaasde de schrijver zich erover dat een professor, academisch gerespecteerd om zijn filosofische kennis, blijkbaar niet in staat was dat verschil te bevatten, temeer daar meer dan één uitleg in de loop van het schrijven van de scriptie niet afdoende bleek: de vraag keerde verschillende malen terug.
Het antwoord op bovengenoemde vraag dat niet afdoende bleek luidde dat in een scriptie over het mystieke in Heideggers denken dit denken als onderwerp wordt genomen om daarbinnen dan te zoeken naar mystiek terwijl in een scriptie over een Heideggeriaanse mystiek die laatste als onderwerp wordt geopend, begrepen en vertaald aan de hand van Heideggers denken.
Wellicht was bovenstaand antwoord te bondig en niet concreet genoeg om het inzicht in het verschil tussen een Heideggeriaanse mystiek en het mystieke in Heideggers denken over te brengen. Daarom zal hier een iets uitgebreidere toelichting worden gegeven.
Laten we die toelichting starten met een taalkundige analyse. Bij de titel 'Een Heideggeriaanse mystiek' betreft 'Een' een onbepaald lidwoord of onbepaald artikel, 'Heideggeriaanse' een bijvoeglijk naamwoord of adjectief en 'mystiek' een zelfstandig naamwoord of substantief. Nu duidt een substantief een zelfstandigheid aan, een adjectief een nadere bijzonderheid van een zelfstandigheid en een onbepaald lidwoord een onbepaaldheid van een zelfstandigheid. De titel 'Een Heideggeriaanse mystiek' laat aldus mystiek op zichzelf staan, verbijzondert het als zijnde Heideggeriaans en geeft het een onbepaaldheid mee. De bijzonderheid scheidt de desbetreffende mystiek van andere mystieken en de onbepaaldheid plaatst de bijzondere mystiek tussen andere mogelijke mystieken met dezelfde bijzonderheid. Dit werd in andere woorden al naar voren gebracht in de inleiding van de scriptie.
De taalkundige analyse van 'Het mystieke in Heideggers denken' is echter anders. Hierin is 'Het' een bepalend lidwoord, 'mystieke' een zelfstandig naamwoord met bijvoeglijke bepaling, 'in' een voorzetsel, 'Heideggers' een zelfstandig naamwoord met bijvoeglijke bepaling en 'denken' een zelfstandig naamwoord. De titel 'Het mystieke in Heideggers denken' laat aldus denken op zichzelf staan, verbijzondert het als zijnde van de op zichzelf staande Heidegger, en verbijzondert het verder als het mystieke bevattend, wat op zijn beurt bepaald op zichzelf staat.
Het verschil van syntaxis in de twee titels zal duidelijk zijn. 'Het mystieke in Heideggers denken' kent maar liefst drie op zichzelf staande gegevens die aan elkaar gekoppeld worden. Het op zichzelf staande denken wordt bezittelijk aan Heidegger gekoppeld waarna dit koppel bevattend aan het mystieke wordt gekoppeld. Het denken is van Heidegger en daarin is het mystieke. De titel 'Een Heideggeriaanse mystiek' echter kent maar één op zichzelf staand gegeven, namelijk mystiek. En hieraan wordt dan de eigenschap van Heideggeriaansheid toegekend. Een uitdrukking in logische formules kan het verschil van structuur en syntaxis nog duidelijker maken.
Domein: {x, y, …}. Interpretatie: h; Heidegger, D; … is een denken, M; … is een mystiek, V; … is van …, I; … is in …, H; … is Heideggeriaans.
Syntactisch geïnterpreteerd zegt formule 1: 'Er is een x en er is een y waarvoor geldt dat x een denken is en y een mystiek en x van Heidegger is en y in x is'. Semantisch geïnterpreteerd zegt deze formule: 'Er zijn een denken en een mystiek en dat denken is van Heidegger en die mystiek is in dat denken'. En dit is dan wat de titel 'Het mystieke in Heideggers denken' logisch semantisch geïnterpreteerd zegt.
Syntactisch geïnterpreteerd zegt formule 2: 'Er is een x waarvoor geldt dat x een mystiek is en dat x Heideggeriaans is'. Semantisch geïnterpreteerd zegt deze formule: 'Er is een mystiek en die mystiek is Heideggeriaans'. En dit is dan wat de titel 'Een Heideggeriaanse mystiek' logisch semantisch geïnterpreteerd zegt.
Het verschil in syntaxis en semantiek bij de twee titels zal nu waarschijnlijk wel duidelijk zijn. Dit verschil wordt logisch nog eens bevestigd in het gegeven dat de twee gegeven formules niet tot elkaar herleidbaar zijn. Ze zijn dus wezenlijk verschillend. Voor de lezende professoren en niet-professoren die het verschil tussen de twee titels nu nog steeds niet inzien kan nog de insteek van analogieën genomen worden. Het verschil tussen een Heideggeriaanse mystiek en het mystieke in Heideggers denken kan bijvoorbeeld vergeleken worden met het verschil tussen een Orwelliaanse toestand en de toestand in Orwells 1984. De term 'Orwelliaanse toestand' wordt vandaag de dag vaak toegepast op hedendaagse afluisterpraktijken van overheden en machthebbers. En hoewel deze toestanden wellicht vergeleken kunnen worden met de toestand die Orwell in zijn boek 1984 beschreef, beschreef Orwell in dat boek niet die hedendaagse toestanden maar een andere, fictieve, toestand. Een figuurlijkere vergelijking kan het verschil mogelijk nog duidelijker maken. Hierin kan het verschil tussen een Heideggeriaanse mystiek en het mystieke in Heideggers denken vergeleken worden met het verschil tussen een Goudse kaas en de kaas binnen Gouda's gemeentegrenzen. Goudse kaas is specifiek Gouds in smaak en verdere eigenschappen, echter de kaas binnen Gouda's gemeentegrenzen kan evengoed Edamse kaas zijn. Die laatste kan in Gouda immers evengoed worden verkocht. En evenzo bevinden Goudse kazen zich bij lange na niet allemaal binnen Gouda's gemeentegrenzen. En op dezelfde wijze zijn een Heideggeriaanse mystiek en het mystieke in Heideggers denken verschillend. Heideggeriaanse mystiek is specifiek in zijn eigenschappen maar betreft niet per definitie het mystieke in Heideggers denken.
Moge bij deze dan iedere onbegrijpende professor en niet-professor tot begrip zijn gebracht over het verschil tussen een Heideggeriaanse mystiek en het mystieke in Heideggers denken.